Uwarunkowania zaczynają zmuszać firmy do budowy, relatywnie szerokich, zespołów liderów zmian. Ich zadaniem jest analizowanie stanu obecnego, projektowanie zmian oraz kierowanie ich realizacją. Na zespole tym spoczywa także obowiązek uczestniczenia w procesach informacyjnych towarzyszących zmianie. Zadaniem tych procesów jest moderowanie wewnętrznych oporów jakie nieodłącznie towarzyszą przekształceniom wewnętrznym firm. Pojawia się jednak pytanie jak budować taki zespół liderów, jakie warunki winne być spełnione by był w stanie zrealizować swe zadania.
Przede wszystkim w firmie musi istnieć super lider łączący w sobie charyzmę, wizjonerstwo z umiejętnością pracy zespołowej. Najlepiej jeśli takim zbiorowym super liderem jest cały zarząd, w ostateczności sam prezes. Bez takiej siły sprawczej cały proces będzie zmian będzie niemrawy, z góry skazany na niepowodzenie.
Pierwszym obowiązkiem super lidera w procesie transformacji jest osobiste i stałe propagowanie cech charakteryzujących nowoczesną firmę: efektywności, demokratyzmu, wrażliwości, zdolności do uczenia się oraz mobilności. Ważne jest by to propagowanie nie kończyło się jedynie na aktywności werbalnej. Wszelkie działania super lidera muszą jasno dokumentować, że poważnie i niekoniunkturalnie traktuję głoszoną przez siebie wizję firmy.
Głębokie procesy transformacyjne zawsze obarczone są dużym ryzykiem. Niezbywalnym zadaniem super lidera jest obowiązek firmowania swą osobą projektowanych zmian. Pracownicy firmy winni być absolutnie przekonani, że czynnik sprawczy zmian jest w nie zaangażowany bez reszty i stawia na szalę losu całą swą dotychczasową karierę. Jakiekolwiek próby ubezpieczenia się na wypadek niepowodzenia zostaną natychmiast odczytane jako nieetyczna próba manipulacji.
Kolejnym zadaniem super lidera jest wyłonienie kandydatów do zespołu liderów. W jego skład powinni wejść przede wszystkim pracownicy reprezentujący te obszary firmy które będą objęte najgłębszymi zmianami. Głównym kryterium selekcyjnym powinien być potencjał rozwojowy poszczególnych osób i ich stosunek do projektowanych zmian.
Następne zadanie super lidera polega na wstępnym przygotowaniu wytypowanego zespołu liderów do kreowania procesu zmiany i kierowania jego realizacją. W tym celu wskazane jest przeprowadzenie przez trenerów zewnętrznych treningów opartych o aktywizujące techniki pracy.
Treningi te powinny dotyczyć takich obszarów jak:
•analiza strategiczna i budowa programu strategicznego,
•budowanie zespołów, komunikacja interpersonalna, przywództwo, negocjacje,
•kontroling strategiczny i operacyjny,
•zarządzanie projektami rozwojowymi.
W trakcie treningów przygotowawczych członkowie zespołu liderów powinni zostać poinformowani o projektowanych zmianach, ich roli w tym procesie, zakresie prac i formach zaangażowania. Tego typu informacje przekazane przez superlidera i przedyskutowane na początku cyklu szkoleń przygotowawczych istotnie zwiększają zaangażowanie członków zespołu.
Kluczowe znaczenie dla procesu kształtowania zespołu liderów ma uspołeczniony proces kreowania programu strategicznego firmy. W procesie tym, spełniającym wszystkie wymogi pracy zespołowej, zarząd firmy oraz zespół liderów powinni w toku kolejnych spotkań wypracować kolejne elementy strategii, od wizji zaczynając a na projektach realizacyjnych kończąc. W pracy zespołu winni wziąć udział trenerzy specjalizujący się w prowadzeniu warsztatów strategicznych. Ich rola polegać powinna na stymulowaniu pracy zespołu i bieżącym recenzowaniu proponowanych rozwiązań.
Zadaniem zespołu strategicznego jest nie tylko sformułowanie strategii firmy ale również praktyczne ćwiczenie takich umiejętności jak: praca zespołowa, negocjacje, komunikacja interpersonalna itp. Sam tekst strategii powinien kończyć się aneksami zawierającymi dokumentację planowanych projektów rozwojowych. Wskazane jest by dokumentacje te zostały przygotowane przez oddzielne zespoły kierowane przez uczestników grupy strategicznej. Praca nad projektami pozwala na upowszechnianie nowych zasad pracy zespołowej i przenoszenie wiedzy posiadanej przez zespół strategiczny na nowe zespoły zadaniowe. Poszerza się w ten sposób grono liderów.
Zaproponowany sposób budowania grupy liderów w transformującej się firmie istotnie zwiększa szansę realizowanych procesów zmiany. Próby kreowania głębokich programów transformacyjnych przez zewnętrznych konsultantów, z mniejszym bądź większym udziałem samego zarządu, z reguły kończą się tylko na opracowaniu eleganckiej dokumentacji bo brakuje odpowiednio zmotywowanych realizatorów. Takie podejście zastosowane na początku lat 90-tych do projektów reengineeringu doprowadziło do upadku większość z nich. Niezbędnym okazało się bowiem wykorzystanie w przeprowadzanych procesach zmiany odpowiednio przygotowanych liderów kreujących nie tylko projekty zmian ale i zarządzających ich realizacją.
Cechy lidera
• ENTUZJAZM – Czy można sobie wyobrazić lidera, któremu brakowałoby entuzjazmu?
• INTEGRALNOŚĆ – Ta cecha sprawia, że ludzie ufają liderowi. A zaufanie jest podstawą wszelkich stosunków międzyludzkich, zarówno zawodowych jak i prywatnych. Integralność to nie tylko wewnętrzna spójność osobowa, ale także przywiązanie do pewnych wartości zewnętrznych, jak dobroci i prawdy.
• TWARDOŚĆ – Liderzy to częstokroć ludzie wymagający, z którymi niełatwo na co dzień wytrzymać, ponieważ mają duże wymagania. Są uparci i nieustępliwi. Liderzy powinni cieszyć się szacunkiem, a nie tylko popularnością.
• UCZCIWOŚĆ – Dobrzy liderzy podchodzą do ludzi w sposób zróżnicowany, ale wszystkich traktują jednakowo. Nikogo nie faworyzują. Są bezstronni w wymierzaniu kar za złą pracę i rozdawaniu nagród za dobrą.
• CIEPŁO – Sztywniacy nie zostają dobrymi przywódcami. Bycie dobrym liderem wymaga zaangażowania serca w takim samym stopniu jak umysłu. Zamiłowanie do pracy i dbałość o ludzi są jednakowo ważne.
• POKORA – Rzadka cecha, ale charakteryzująca najlepszych liderów. Jej przeciwieństwem jest arogancja. Kto lubi pracować dla aroganckiego szefa? Oznakami dobrego lidera są chęć słuchania innych i brak dominującego ego.
• WIARA W SIEBIE – Jest to jeden z najważniejszych atrybutów. Ludzie doskonale czują, gdy lider ja w sobie ma. Dlatego też rozwijanie wiary we własne możliwości pomaga w rozwoju umiejętności przywódczych. Uważać trzeba jednak by jej nadmiar nie przerodził się w arogancję.
Funkcje przywódcze
Najważniejszymi funkcjami w sferach: wykonywania zadania, budowania i utrzymywania grupy oraz rozwoju jednostki są:
• określenie zadania
• planowanie
• instrukcje
• kontrola
• ocena
• motywacja
• organizacja
• dawanie przykładu.
Praktyczne sposoby wykonywania tych funkcji:
• na początku – kompetentnie
• po pewnej praktyce – umiejętnie
• poprzez własny rozwój – znakomicie
Określanie zadanie
Zadanie stawiane przez lidera powinno być:
• jasne
• konkretne
• określone w czasie
• realne
• inspirujące
• podlegające ocenie
o Planowanie
Z perspektywy przywództwa kluczowym zagadnieniem jest, do jakiego stopnia lider może stworzyć plan samodzielnie, a jak dalece dzielić funkcje planowania ze swym zespołem.
o Instruowanie
Wydawanie instrukcji stanowi funkcję przekazywania zespołowi zadań i planów. Zazwyczaj wymaga stania lub siedzenia przed zespołem i bezpośredniego przekazania mu instrukcji. Jak wszystkie funkcje
tak i ta może być wykonywana umiejętnie.
o Kontrola
Kontrola stanowi funkcję nadzorczą sprawdzającą, czy cała energia zespołu oraz wszystkie dostępne mu środki są zaangażowane w realizację podjętego zadania. W naturze lidera leży poleganie w możliwie największym stopniu na samokontroli i samodyscyplinie innych. Im lepszy jest zespól i wchodzący w jego skład poszczególni członkowie, tym więcej lider może zrobić. Istota samodyscypliny polega na tym, że jest to jedyny sposób poddania się pewnej dyscyplinie lub kontroli przy jednoczesnym zachowaniu wolności.
o Ocena
Ocena stanowi część określonego sposobu myślenia związanego z wartościami. Z wartościami wiąże się sukces, który w ostatecznym rozrachunku połączony jest z wartościami całego przedsiębiorstwa lub poszczególnych jednostek. Ocena lub analiza nie stanowią czegoś, co lider powinien pozostawić na sam koniec. Za każdym razem, gdy komentuje postępy w pracy – lub ich brak – bądź zachęca zespół do rozważenia jego własnych kryteriów sukcesu, lider wykonuje funkcję oceny. Ponieważ jest to głównie funkcja umysłowa, stanowiąca nieodłączną część procesu myślenia, ocena odgrywa kluczową rolę w podejmowaniu przez lidera decyzji.
Jeżeli lider pracuje dla przedsiębiorstwa, może zajść konieczność opiniowania każdego z członków zespołu. Opiniowanie i ocena indywidualnego wkładu pracy jest naturalnym sposobem wyrażania przywództwa.
o Motywowanie
Istnieje oczywiście wiele sposobów na to ,by poruszyć ludzi: można im grozić karą , zachęcać gratyfikacjami pieniężnymi. Jednym z zadań, które liderzy powinni wykonywać, jest motywowanie ludzi przez połączenie nagród i kar – „kija i marchewki”.
o Organizacja
Organizacja jest funkcją porządkowania bądź tworzenia spójnej całości.
W ramach organizacji istnieją trzy aspekty:
1. Systemy,
2. Administrowanie czasem,
3. Zarządzanie czasem.
System jest niemal synonimem przedsiębiorstwa: stanowi skoordynowany układ połączonych ze sobą elementów tworzących pewną całość.
Administrowanie łączone jest zazwyczaj z umiejętnościami przypisywanymi raczej zarządzaniu niż przewodzeniu innym. Stoi zawsze na drugim miejscu, jest funkcją służebną i pomocniczą.
Zarządzanie czasem – liderzy potrzebują czasu na twórcze myślenie, czasu dla ludzi – w równym stopniu klientów, jak członków zespołu – i czasu, by rozwijać przedsiębiorstwo.
o Dawanie przykładu
Nie można myśleć o przywództwie bez dawania przykładu. Może on przybierać różne formy i postaci, ale musi mieć miejsce. W kontekście porozumiewania się z ludźmi dawanie przykładu stanowi podstawowy środek przekazywania informacji poprzez „język ciała” lub komunikacji niewerbalnej. Wciąż aktualne jest przysłowie „jak Cię widzą tak Cię piszą.”
Większość dobrych przywódców wyłania się i rozwija raczej pomimo swych przedsiębiorstw niż dzięki nim. Lider powinien w swej pracy przede wszystkim myśleć o współpracownikach, myśleć jak przywódca, a zarazem jak człowiek odpowiedzialny, organizator, przewodnik, wzór do naśladowania. Nie istnieje jednak żaden niezawodny system. Każdy człowiek jest osoba jedyną w swoim rodzaju, z własną drogą wiodącą do przywództwa. Nikt nie może jej mu wytyczyć, musi ją odkryć samodzielnie. Lider powinien być pewny siebie, nawet gdy tak się nie czuje, gdyż ludzie będą go traktować tak jak widzą.
Comments are closed.